Kentsel Dönüşüm Nedir ?
Ülkemizin birçok yeri deprem bölgesi arasında yer almaktadır. Batıdan doğuya uzanan deprem fay hattı içerisinde yaşanan Düzce, Gölcük ve Van merkezli depremlerle birçok can ve mal kaybına yol açmıştır. Can kayıplarının yaşanmasının en büyük sebebi, depreme dayanıklı şekilde inşa edilmeyen yapıların çökmesiyle meydana gelmiştir. Bir doğa olayından çok usulüne uygun inşa edilmeyen yapıların yıkılması nedeniyle büyük bir afete dönüşen depremlerde yaşanan olumsuz tecrübelerin bir daha tekrarlanmaması için çıkarılan 6306 sayılı “Afet Riski Bulunan Yapıların Yenilenmesi” isimli kanunla kentsel dönüşüm seferberliği başlatılmıştır.
Kentsel Dönüşüm Avantajları
Ülkemizde pek çok yapının risk altında bulunduğu bir gerçektir. Bina içerisinde birden fazla ailenin yaşadığı düşünüldüğünde yapı içerisinde yaşanan kişilerin ve mal maliklerinin yapacağı başvuru sayesinde dönüşüm işlemi başlayabilmektedir. Risk altındaki bir yapının depreme dayanıklı yapı prosedürüne göre yeniden inşa edilmesi can ve mal kayıplarının önüne geçmektedir. Ayrıca, kentsel dönüşümden faydalanarak inşa edilecek veya güçlendirilecek yapılara finans desteği, belediye, tapu ve noter gibi masraflardan muafiyet sağlanmaktadır.
KENTSEL DÖNÜŞÜM SÜREÇLERİ
Bina Risk Raporunun Alınması
Öncelikle binanız için deprem analiz raporu alınması gerekiyor. Kurum tarafından yapılacak inceleme doğrultusunda binanın ekonomik ömrünü tamamlamış olması veya depreme karşı risk oluşturması halinde binanız kentsel dönüşüm sürecine dâhil edilebiliyor.
Kentsel Dönüşüm Kredi Başvurusu
Kentsel dönüşüme dâhil edilen binanız için anlaşmalı bankalar aracılığıyla kredi alınabiliyor. Bunun için öncelikle binayı yapacak müteahhit seçimi yapılmalıdır. Daha sonra kredi için banka başvurusu gerçekleştiriliyor. Bir bina için 100 bin lira, birden fazla bina içinse 500 bin liraya kadar kredi kullandırılabiliyor.
Bina Ortak Karar Protokolü
Kentsel dönüşüme dâhil edilen bina arsa üzerinde riskli olarak yer almaya başlayacağı için artık yok hükmündedir. Bu nedenle bina sahiplerinin riskli yapı hakkında ortak kararlarının yazılı olduğu protokolün hazırlanması gerekiyor. Burada arsa üzerine yapılacak binanın ne şekilde dağıtılacağının karar bağlanması lazımdır.
Riskli Binanın Yıkımı
Deprem riskinin bakanlık tarafından lisans verilen teknik firmalara yaptırılması akabinde çıkan kararın bakanlık tarafından onaylanması gerekiyor. Söz konusu onaylama işleminden sonra yapı tapusuna risklidir şerhi düşülüyor. Ardından ise, bina sakinlerine bilgilendirme yazısı gönderiliyor. Bu yazıdan sonra 60 gün içerisinde bina ortak karar protokolünün imzalanması lazımdır. Yıkıma bu karardan sonra geçilebiliyor.
Dönüşüme Uygun Yapılar
Kentsel dönüşüme uygun bir yapının tespiti, bakanlık tarafından yetkilendirilen firmalar tarafından yapılıyor. Türkiye’nin her şehrindeki yapıların lisanslı firmalara başvurarak, binaları için deprem riski alma hakkı vardır.
Avantajları Değerlendirme
Kentsel dönüşüme dâhil edilen binanın yerine yeniden inşa edilecek yapı için belediye, noter, tapu gibi masraflar ödenmiyor. Ayrıca bankalar tarafından kredi desteği sağlanıyor. Kredi kullanan mal sahiplerine kira yardımı yapılmıyor.